Σουλιώτης καπετάνιος , γιος του Νάσου Φωτομάρα.Πήρε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις και στης 7 Αυγούστου 1825 μαζί με τον ξάδερφό του Κίτσο Τζαβέλλα μπήκαν στο πολιορκημένο Μεσολόγγι.Είχε ύπο τις διαταγές του σώμα αγωνιστών.Πήρε μέρος στην Έξοδο και κατάφερε να σωθεί, αναγκαζόμενος όμως να πετάξει τ'άρματά του.Η εγκατάλειψη ρούχων ή ακόμη και των όπλων δεν ήταν σπάνια κατά την Έξοδο από τους πολιορκημένους που επιχειρούσαν να σωθούν , μιας και τους διευκόλυνε στη φυγή..
Η ιστορία της πάλας
Η κόρη του Φωτομάρα παντρεύτηκε έναν από τους αδελφούς Κουμανιώτη . (γνωστή οικογένεια της Αχαϊας σημ.1).έτσι η πάλα βρέθηκε στην Πάτρα ως δώρο του πεθερού στον γαμπρό.Ο γιατρός Σακελλαρίου ο οποίος είναι απόγονος των Κουμανιωτέων από το γένος της μητέρας του, την ειχε σπίτι του ως κειμήλιο και την δώρησε στο μουσείο της Πάτρας.
Να μην ξεχάσουμε να σημειώσουμε εδώ ότι την πάλα "έντυσε" με ασήμι στολισμένο με την σαβατλίδικη τεχνική , ένας εκ των γνωστών τεχνιτών αργυροχρυσοχοϊας Δαβαρούκας από τους Καλαρρύτες , όπου διατηρούσε και εργαστήριο κατά της αρχές του 19ου αιώνα στην Ι.Π.Μεσολογγίου.
o στρατηγός Χρήστος Φωτομάρας
(η προσωπογραφία αυτή του Χρήστου Φωτομάρα , εκτελεσμένη από τον Θ.Δράκο μετά την απελευθέρωση παρουσιάζει τον αγωνιστή σε μεγάλη ηλικία.)
Ξεκίνησε από την Πάργα, Ήπειρος, αγωνίστηκε στη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου και επέζησε από την έξοδο για να συνεχίσει την πολεμική προσπάθεια.
Εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο, μετά τον πόλεμο. Όταν ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας δολοφονήθηκε και ο δολοφόνος του, ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης είχε λυντσαριστεί , ο Φωτομαρας άκουσε τη φασαρία και βγήκε στο παράθυρο του για να δει τι συνέβαινε., έβγαλε το όπλο του και πυροβόλησε για να θέσει το δολοφόνο έξω από τη δυστυχία του. Αυτό δεν εμπόδισε τον όχλο λιντσαρίσματος από τη βεβήλωση του πτώματος πετώντας το μακριά από ένα βράχο.
Όσα θα ειπώ εγώ είναι εις βάρος μου, και τα καλά και τα κακά- πες του κομαντάντη Ποίον βάρβαρον έθνος έκαμε όσα κάνει το Γαλλικόν έθνος ᾿σ εμάς τους Έλληνες; δεν σεβάστη τα αίματά μας εδώ-μέσα οπού πατούνε, οπού αχνίζουν ακόμα; Όλους μας έκαμαν άτιμους κι᾿ άναντρους και μας ξαρματώνουν με την δύναμή τους και μας κάνουν γυναίκες. Και τις γυναίκες άντρες και φρουρά της Κυβέρνησής μας.
Τα σπαθιά των μπακάληδων φυλάνε την Κυβέρνησίν μας, το σπαθί του Νότη Μπότζαρη, του Φωτομάρα, του Κριτζώτη κι᾿ αλλουνών πολλών αγωνιστών τα ᾿χετε πεταμένα μέσα-εις τα υπόγεια των Βενετζάνων -σπαθιά μας και ντουφέκια μας και πιστιόλες μας.
Σήμερα πάμεν να πεθάνωμεν μ᾿ εκείνους οπού μας κυβερνούνε, (μ᾿ αυτούς τους ευγενείς), και να χαθούμεν όλοι εμείς (οι λησταί του Ζωγράφου) κι᾿ όταν πάμεν να πεθάνωμεν μ᾿ εκείνους, κοπιάστε και η αφεντειά-σας να μας τελειώσετε μίαν ώρα αρχύτερα». Σηκώνεται και πάγει ο κομαντάντης εις τον Ρουάν τον Αντιπρέσβυ της Γαλλίας, του λέγει αυτά, στέλνουν τον Κλωνάρη και μου μίλησαν να ησυχάσω. ᾿Σ ένα-κάρτο βλέπω τους δυο γκενεραλαίους κι᾿ όλους τους αξιωματικούς -και το σπαθί μου το είχαν ᾿σ τη μέση, κ᾿ έρχονται εις το σπίτι μου και μου λένε το «παρντόν» και μου δίνουν το σπαθί. «
Δεν το θέλω, τους λέγω αυτό το σπαθί είναι πολύ κατώτερον από του Νότη, από του Φωτομάρα, από του Κριτζώτη κι᾿ αλλουνών. Αν δώσετε και των άλλων Ελλήνων τα σπαθιά, πιστιόλες τους και ντουφέκια -και να τα φορούμεν ελεύτερα, να μη μας πειράζη η βάρδια, αλλά να μας φέρνη κι᾿ όπλο όταν διαβαίνωμεν, ότ᾿ είμαστε αξιωματικοί- κι᾿ αφού γένουν αυτά, να ξαρματώσετε και τους μπακάληδες, οπού σέρνουν ουρές κοντά τους οι πολιτικοί μας». Τότε όλα αυτά τα ᾿καμαν ευτύς, τους ξαρμάτωσαν όλους και μου είπαν όσοι έρχονταν νέγοι, τους έδινα ένα μπουλέτο και πήγαιναν εις τον κομαντάντη και φορούσαν τ᾿ άρματά τους. Τότε πήρα το σπαθί μου, τους τρατάρησα και με πήραν και πήγαμεν εις το τραπέζι τους και φάγαμεν.
σημ.1
Ο Κότσης Κουμανιώτης ήταν κλέφτης των Πατρών. Οι οπλαρχηγοί Θάνος, Κωνσταντίνος, Δημήτριος, Σταμάτης και Άγγελος Χρυσανθακόπουλοι αναφέρονται ως Κουμανιώτες. Υπηρέτησαν σε Αγγλικά στρατιωτικά σώματα στα Επτάνησα. Είχαν δική τους σημαία, η οποία διασώζεται μέχρι σήμερα. Έγιναν μέλη της Φιλικής Εταιρείας. Το 1820 ο Σταμάτης Κουμανιώτης συνόδευσε τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στον Βελή Πασά. Οι αδελφοί Κουμανιώτη πήραν μέρος στην υπεράσπιση της πολιορκίας της Πάτρας. Οι Κουμανιώτες διακρίθηκαν επίσης στη μάχη της Αγίας Παρασκευής Αλεξιώτισσας. Ο Θάνος Κουμανιώτης προτάθηκε για αρχηγός της πολιορκίας Πατρών. Η Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων δέχτηκε . Στη μάχη της 9.3.1822 ο Κολοκοτρώνης τοποθέτησε τους Κουμανιώτες με Πατρινούς στρατιώτες στην περιοχή του Γηροκομείου. Το 1827 τους διόρισε αρχηγούς της επαρχίας Πατρών. Ο Χρυσανθάκης συνετέλεσε στην καταστολή της στάσης Μερεντίτη το 1847. Ο Δημήτριος Κουμανιώτης ήταν βουλευτής το 1831 και το 1847. Ο Νικόλαος ήταν βουλευτής και νομάρχης. Ο Γκολφίνος ήταν δικηγόρος . Ο Σπύρος Κουμανιώτης ήταν δικηγόρος και δημοσιογράφος. Η σημαία τους δωρίθηκε στο Ιστορικό Μουσείο Πατρών.
Πληροφορίες για την ιστορία της πάλας μας έδωσε ο αγαπητός φίλος του blog μας Δημήτρης Παπαδόπουλος από τον Σκοπευτικό όμιλο παραδοσιακών όπλων Πάτρας , όπου και τον ευχαριστούμε πολύ.
.png)
