Σπυρίδων Τρικούπης
Ενώ ετοιμαζόταν για την Ιόνιο Ακαδημία, τράβηξε το ενδιαφέρον του η Επανάσταση του 1821, προς την οποία ο Τρικούπης αφιέρωσε όλες του τις δυνάμεις. Μετέχοντας με τον πατέρα του στην εκστρατεία του Μαυροκορδάτου το 1822, πήγαινε όπου τον καλούσαν οι ανάγκες τις πατρίδας, στην Τρίπολη, τη Ζάκυνθο, την Κέρκυρα, το Μεσολόγγι και πάλι στην Τρίπολη, όπου είχε και την έδρα της η διοίκηση.
Η επιφανής Οικογένεια Τρικούπη, προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στον Αγώνα και κυρίως στην γενέτειρά της πόλη, το Μεσολόγγι. Κατά την περίφημη έξοδο της 10ης Απριλίου ο στρατιωτικός Κωνσταντίνος Τρικούπης έπεσε νεκρός από σφαίρα ενώ ο Σπυρίδων Τρικούπης, κατέφυγε στο Ναύπλιο. Εγκαταστάθηκε στο χωριό Αβδίμπεη, το οποίο είχε αγοράσει και εκεί παρέμεινε για πέντε χρόνια.
Από το 1824 εκλεγόμενος συνεχώς βουλευτής και πληρεξούσιος του Μεσολογγίου, έγινε το 1826 μέλος της προσωρινής επαναστατικής κυβέρνησης και εξακολούθησε καθ’ όλο τον Αγώνα να μετέχει στην πρώτη γραμμή της πολιτικής κίνησης, κατέληξε ένας από τους σπουδαιότερους άνδρες του έθνους, οι οποίοι διηύθυναν και τα εσωτερικά, αλλά ιδίως τα εξωτερικά ζητήματα της κρίσιμης και ιστορικής εκείνης εποχής.
Ο Σπυρίδων Τρικούπης γύρω στα 1860
Ο Τρικούπης παντρεύτηκε το 1826 την Αικατερίνη Μαυροκορδάτου ( Κων/πολη 1800- Αίγινα 1871), αδελφή του Αλέξανδρου, με την οποία απέκτησαν έξι παιδιά, από τα οποία δύο θα πεθάνουν σε βρεφική ηλικία και δύο, η Αγλαΐα** και ο Όθων,*** σε εφηβική. Θα επιζήσουν ο Χαρίλαος (1832- 1896), μετέπειτα πρωθυπουργός της Ελλάδας, και η Σοφία (1838-1916).
Επί Καποδίστρια, διορίσθηκε γενικός γραμματέας της επικράτειας και συνεργάσθηκε κατ’ αρχήν αρμονικά με τον Κυβερνήτη, διαφώνησε όμως αργότερα ως προς την εσωτερική πολιτική αυτού και αφού παραιτήθηκε, δέχτηκε να διατηρήσει – την χάρη σ’ αυτόν- ιδρυθείσα θέση του γραμματέα της Επικράτειας επί των Εξωτερικών υποθέσεων.
Το 1829, αφού πούλησε τις ιδιοκτησίες του στο χωριό Αβδίμπεη, έκτισε δύο οικίες. Μία στο Ναύπλιο και μία στο Άργος, όπου και εγκαταστάθηκε. Εκεί, είχε τότε συγκεντρωθεί ο πυρήνας της κατά του Κυβερνήτη αντιπολίτευσης, της οποίας επιφανές μέλος ήταν και ο Σπυρίδων Τρικούπης.
Στο Άργος τότε είχαν μετακομίσει ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Νέγρης, ο Πωλυζωΐδης, ο Ιατρού κ.α. που πλαισίωναν και στήριζαν την πολιτική του Τρικούπη. Κατόπιν νέων έντονων διαφωνιών για τα μέτρα που εφαρμόζονταν από τον Κυβερνήτη και ιδίως για τις περί των πληρεξουσίων αντιλήψεις του, παραιτήθηκε και από τη θέση του πληρεξουσίου Μεσολογγίου και από τη θέση του στη γραμματεία των Εξωτερικών Υποθέσεων.
Ο Καποδίστριας, πληροφορηθείς τις ύποπτες συναθροίσεις στο Άργος, που τον ενοχλούσαν έντονα, αποφάσισε να διαλύσει το συνωμοτικό αυτό κέντρο. Απέστειλε λοιπόν τον αρχηγό του Ιππικού Δημήτριο Καλλέργη με ισχυρή στρατιωτική δύναμη και με την διαταγή να διαλύσει την αντιπολιτευτική αυτή ομάδα και να εξορίσει από την πόλη τους δύο αρχηγούς της κίνησης, τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και τον Σπυρίδωνα Τρικούπη.
Ο Καλλέργης ενημέρωσε τον Τρικούπη, ο οποίος υπακούοντας στην διαταγή και μη έχοντας άλλη επιλογή, αναγκάσθηκε να καταφύγει μαζί με τον Μαυροκορδάτο αλλά και άλλους αντιπολιτευόμενους αρχικά στην Μήλο. Μετά από ένα μήνα όμως μετέβη στην Ύδρα όπου υπήρχε άλλο αντιπολιτευτικό κέντρο, υπό τον Κουντουριώτη. Στο Ναύπλιο επέστρεψε μετά το φόνο του Κυβερνήτη και ανέλαβε πρωτεύοντα ρόλο στα κυβερνητικά πράγματα. Έγινε υπουργός των Εξωτερικών και διηύθυνε τις διαπραγματεύσεις, οι οποίες κατέληξαν στην εκλογή του βασιλιά Όθωνα.
Κατά την αντιβασιλεία (1833) διορίσθηκε πρωθυπουργός και υπουργός των Εξωτερικών και Εκκλησιαστικών, αλλά επειδή ήταν εμπόδιο στις απολυταρχικές διαθέσεις των Βαυαρών, διορίσθηκε (1834-1837) πρέσβης στο Λονδίνο, όπου νέες και μεγάλες υπηρεσίες προσέφερε προς την πατρίδα, απολαμβάνοντας μεγάλη εμπιστοσύνη και υπόληψη εκ μέρους των Άγγλων, ιδίως δε από το λόρδο Πάλμερστον ο οποίος ασκούσε μεγάλη επιρροή στα πράγματα της Ανατολής.
Ακριβώς λόγω των εξαιρετικών τιμών με τις οποίες τον περιέβαλε η Αγγλική κυβέρνηση, περιέπεσε στη δυσμένεια του Όθωνα και απομακρύνθηκε το 1838 από τη θέση του πρεσβευτή στο Λονδίνο, στην οποία επανήλθε το 1841. Παρέμεινε μέχρι την κατάργηση των πρεσβειών το 1843, οπότε επέστρεψε στην Ελλάδα και μετέχοντας στην εθνοσυνέλευση συνετέλεσε αρχικά στην ψήφιση του Συντάγματος και διορίσθηκε υπουργός των Εξωτερικών και της Παιδείας της πρώτης κυβέρνησης που συγκροτήθηκε υπό τον Μαυροκορδάτο προς εφαρμογή του Συντάγματος.
Όταν ανατράπηκε αυτή, ο Τρικούπης ως γερουσιαστής και αντιπρόεδρος της γερουσίας επί πενταετία (1844 – 1849), διηύθυνε την αντιπολίτευση του λεγόμενου αγγλικού κόμματος, από το οποίο όμως έφυγε όταν έδειξε αυτό στασιαστικές διαθέσεις και ήρθε σε ρήξη και με τον πρέσβη της Αγγλίας Λάϋονς και με τον αδελφό της γυναίκας του και παλιό του συνεργάτη το Μαυροκορδάτο. Υποστήριξε την κυβέρνηση του Γ. Κουντουριώτη και συνέδραμε πατριωτικά τον Όθωνα σ’ αυτή την περίσταση.
Τήρησε απόλυτη ανεξαρτησία και αντιτάχθηκε σε άλλες μετέπειτα εκδηλωθείσες αυθαιρεσίες του βασιλιά, τάχθηκε στο πλευρό του κατά τα Παρκερικά, οπότε αγωνίσθηκε σθεναρά και στη γερουσία και στο Παρίσι, όπου εστάλη για να αποκρούσει την ανελεύθερη ξενική επέμβαση (1850).
Όταν έγινε η ανασύσταση των Πρεσβειών το 1849, ο Τρικούπης επανήλθε ως πρέσβης στο Λονδίνο, όπου διαφωτίζοντας την αγγλική δημόσια γνώμη για τα ελληνικά πράγματα, καλλιέργησε την ιδέα της παραχώρησης της Επτανήσου στην Ελλάδα, εξυπηρετώντας εν γένει την εθνική πολιτική. Συγχρόνως δε συγγράφοντας την «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως», διέμεινε μέχρι το 1862, οπότε για λόγους υγείας εγκατέλειψε εκουσίως τη θέση του πρεσβευτή στο Λονδίνο και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα σε μια εποχή μεγάλων πολιτικών ανωμαλιών.
Με τη μεταπολίτευση και την ένωση της Επτανήσου τερματίζεται το πολιτικό στάδιο του επίλεκτου άνδρα, ο οποίος δεν έπαψε και ως ιδιώτης να παρέχει πολύτιμες γνώμες και συμβουλές σε όσους νεώτερους πολιτευόμενους τις επικαλούντο για σπουδαία και γενικά πολιτικά ζητήματα μέχρι το θάνατό του, το 1873.
Ο Τρικούπης, τον οποίο χαρακτήριζε γνήσια και άδηλη φιλοπατρία, ανεξαρτησία φρονήματος και παρρησία γνώμης, ειλικρινής σεβασμός προς τους νόμους και προς τη θέληση του ένθους, θερμή αγάπη προς τους φιλελεύθερους θεσμούς και διπλωματική ευφυΐα, διαλλακτικότητα και αποστροφή προς τα βίαια μέτρα και τις κομματικές διαμάχες, αποτελεί υπόδειγμα πολιτικού ανδρός, που εργάσθηκε περισσότερο από κάθε άλλον στην αποκατάσταση της ελευθερίας και στη παγίωση της τάξης, κατά την πρώτη, την ασταθή και πολυτάραχη περίοδο της πολιτικής ζωής της χώρας.
Αλλά, πλην των πολιτικών είχε και φιλολογικές αρετές μεγάλες και σπάνιες ο Τρικούπης. Θούρια όπως «ο καιρός αδελφοί της ελευθερίας φθάνει», τραγούδια όπως «Ο Δήμος» και η «Λίμνη του Μεσολογγίου» και άλλα δείχνουν την ποιητική διάθεση και φαντασία του, ο οποίος συν τοις άλλοις, υπήρξε ένας από τους πρώτους λάτρεις και θαυμαστές της δημοτικής ποίησης.
Σ’ αυτόν χρωστάει το έθνος τον Σολωμό, γιατί αυτός τον έπεισε να γράφει τα ποιήματά του αντί της Ιταλικής, στην ελληνική και μάλιστα στη δημοτική γλώσσα, της οποίας τον χειρισμό δίδαξε στο μεγάλο της νεώτερης Ελλάδας ποιητή και της οποίας τη χάρη και την αξία διέκρινε έκτοτε, καταπολεμώντας την τάση της επικράτησης της καθαρεύουσας, προς την οποία όμως – όπως ο ίδιος ομολογεί – αθέλητα παρασύρεται.
Η ευγλωττία του και το μέγα ρητορικό του τάλαντο είχαν αναδείξει τον Τρικούπη εθνικό ρήτορα του Αγώνα. Αυτός νεκρολόγησε τον Καραϊσκάκη, τον Άστιγγα, τον Ανδρέα Ζαΐμη, τον Πετρόμπεη, τον Νοταρά, ο δε περίφημος εκείνος επικήδειος του στο Βύρωνα (1824) έγινε γνωστός στα πέρατα του κόσμου. Αυτός πανηγύρισε τις νίκες του Καφηρέα, της Αράχωβας, του Ναυαρίνου, την ανάκτηση του Μεσολογγίου, επωφελούμενος δε από την αμνηστία του 1825 εξεφώνησε τον εμπνευσμένο «περί ομονοίας» λόγο.
Οι ρητορικοί λόγοι του Τρικούπη (β’ εκδ. Αθήνα 1862) εκ των οποίων οι περισσότεροι αυτοσχέδιοι, αποτελούν απαράμιλλα μνημεία της νεοελληνικής ρητορικής λογοτεχνίας. Το σπουδαιότερο όμως έργο του Τρικούπη είναι η τετράτομος «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» η οποία εκδόθηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο το 1856. Αν και δεν την χαρακτηρίζει μεγάλη κριτική δύναμη, την χαρακτηρίζει όμως σαφήνεια και γλαφυρότητα έκφρασης και ευσυνείδητη προσπάθεια του συγγραφέα να ιστορήσει με αλήθεια και ακρίβεια πράγματα, πρόσωπα και γεγονότα της Επανάστασης, όπως αυτός που ήταν αυτόπτης τα είδε και τα γνώρισε.
Υποσημειώσεις
--------------------------------------------------------------------------------
* Παλαμαία σχολή. Ιδρύθηκε το 1760 από τον Παναγιώτη Παλαμά και αρχικά το συντηρούσε η κοινότητα του Μεσολογγίου. Στη συνέχεια μετονομάστηκε Μεσολλογγίτις Ακαδημία. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης λειτουργούσε κανονικά, με εξαίρεση την περίοδο 1825-29. Η σχολή στεγαζόταν στο σπίτι των Παλαμάδων. Το 1825 καταστράφηκε από τις οβίδες των Τούρκων και επαναλειτούργησε το 1829 με πρωτοβουλία του Ιωάννη Καποδίστρια. Η σχολή απέκτησε στα χρόνια της τουρκοκρατίας αλλά και στα μεταεπαναστατικά χρόνια μεγάλη φήμη και έφτασε να αριθμεί 300 μαθητές. Από τη σχολή αυτή αποφοίτησαν μεγάλες μορφές των γραμμάτων όπως οι: Κωστής Παλαμάς, Δροσίνης, Μαλακάσης, Γκόλφης κ.α.
** Αγλαΐα Τρικούπη. Γεννημένη στο Άργος το 1830, μετά τον θάνατο δύο βρεφών, η Αγλαΐα ήταν η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας και διακρινόταν για την εξυπνάδα της. Ιδιαίτερα μελετηρή, αποτελούσε παράδειγμα όχι μόνο για τα υπόλοιπα παιδιά της οικογένειας Τρικούπη, αλλά και για τα εξαδέλφια της, τα παιδιά των Μαυροκορδάτων. Θα πεθάνει σε ηλικία δώδεκα ετών, το καλοκαίρι του 1842, στο Λονδίνο, όπου ζούσε τότε η οικογένεια. Η Αγλαΐα θα ταφεί στην ελληνική πτέρυγα του νεκροταφείου του West Norwood, όπου σώζεται ο απέριττος τάφος της.
*** Το αγγελτήριο του θανάτου του γιου τους Όθωνα, που πέθανε στην Αθήνα το 1844 μετά από σύντομη ασθένεια, σε ηλικία έντεκα ετών.
Ο υπεραγάπητος ημών υιός Όθων Τρικούπης, ενδεκαετής την ηλικίαν, ετελεύτησε χθές περί την 11 ώραν της νυκτός μετά οκταήμερον οδυνηράν νόσον, αρπαχθείς προ ώρας παρά του αδυσωπήτου θανάτου από τον πατρικών και μητρικών αγκαλών, και αφήκεν εις τους γονείς λύπην απαρηγόρητον διά τα φυσικά αυτού προτερήματα. Οι κατατεθλιμμένοι γονείς, αναγγέλλοντας εις πάντας τους συγγενείς και φίλους και γνωρίμους την οδυνηράν ταύτην είδησιν, παρακαλούσιν αυτούς, να συνοδεύσωσι τον νεκρόν κηδευόμενον αύριον, πέμπτην του Νοεβρίου, την 10ην ώρα π.μ.
Σ. Τρικούπης
Πηγές
--------------------------------------------------------------------------------
Παύλος Δρανδάκης, «Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια», Τόμος 23ος, Εκδοτικός Οργανισμός «Ο Φοίνιξ», Αθήναι, χ.χ.
Γεώργιος Τσοκόπουλος, «Χαρίλαος Τρικούπης», Εκδοτικόν Κατάστημα Γεωργίου Δ. Φέξη, Εν Αθήναις, 1896.Λύντια Τρίχα, «Χαρίλαος Τρικούπης / Μια Βιογραφική Περιήγηση», Εκδόσεις Καπόν, Αθήνα, 2009.
Επί Ιωάννη Καποδίστρια διορίσθηκε γενικός γραμματέας της Επικράτειας επί εξωτερικών θεμάτων. Αργότερα, διαφώνησε με την πολιτική που ασκούσε ο Κυβερνήτης και παραιτήθηκε της θέσης του αλλά και της ιδιότητας του πληρεξούσιου του Μεσολογγίου και ως εχθρός του πλέον αντιπολιτευόμενος συνεργάστηκε με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, του οποίου την αδερφή Αικατερίνη παντρεύτηκε και κατέφυγε μεταξύ άλλων αντιπολιτευομένων στην Ύδρα. Μετά την δολοφονία του Καποδίστρια επέστρεψε στο Ναύπλιο όπου χρημάτισε υπουργός εξωτερικών και διεύθυνε τις διαπραγματεύσεις που κατέληξαν στην εκλογή του Όθωνα, πρώτου αλλά και μόνου υπό τον τίτλο «Βασιλεύς της Ελλάδος».
και από το αρχείο της οικογένειας Μαυρομιχάλη τα παρακάτω :
Βιογραφικό σημείωμα:
Ο Σπυρίδων Τρικούπης, γιος του Ιωάννη και της Αλεξάνδρας Παλαμά, γεννήθηκε στο Μεσολόγγι το 1788. Μαθητής της Σχολής των Παλαμάδων, έμαθε ιταλικά, αγγλικά και γαλλικά στην Πάτρα, όπου εργάστηκε ως υπάλληλος του αγγλικού προξενείου. Φίλος του λόρδου Guilford, ταξίδεψε με την προτροπή του στην Ευρώπη, για να παρακολουθήσει σπουδές φιλολογίας και φιλοσοφίας. Τους πρώτους μήνες του 1822 επέστρεψε στην Ελλάδα και τάχθηκε στο πλευρό του Αλ.Μαυροκορδάτου, ενώ από το 1824-1828 εκλεγόταν πληρεξούσιος της επαρχίας Μεσολογγίου. Συνεργάστηκε με τον Ι.Καποδίστρια ως γενικός γραμματέας της Επικρατείας και επί των Εξωτερικών υποθέσεων με τον οποίον όμως διαφώνησε για θέματα εσωτερικής πολιτικής και τον αντιπολιτεύθηκε. Επί Αντιβασιλείας (1833) ανέλαβε την προεδρία της κυβερνήσεως καθώς και τη γραμματεία επί των Εξωτερικών και Εκκλησιαστικών. Από το 1834 ως το 1837 διετέλεσε πρεσβευτής της Ελλάδος στο Λονδίνο, ενώ επιστρέφοντας στην Ελλάδα τέθηκε επικεφαλής της συνταγματικής αντιπολίτευσης. Το 1841 και μέχρι την κατάργηση των πρεσβειών το 1843 ξαναβρέθηκε στο Λονδίνο. Έλαβε μέρος ως υπουργός επί των Εξωτερικών και Εκκλησιαστικών στην πρώτη μετά την Εθνοσυνέλευση κυβέρνηση του Αλ. Μαυροκορδάτου, ενώ από το 1844 μέχρι το 1849 παρέμεινε εκτός εξουσίας αλλά μέλος της Γερουσίας. Το 1849 ο Τρικούπης επέστρεψε στην πρεσβεία του Λονδίνου όπου παρέμεινε μέχρι το 1862, όταν αποχώρησε πλέον για λόγους υγείας και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα για να ιδιωτεύσει.
Ο Τρικούπης εκτός από πολιτικός υπήρξε σπουδαίος λόγιος, ρήτορας και ιστοριογράφος. Εκφώνησε μεταξύ πολλών άλλων τον περίφημο επικήδειο λόγο στο λόρδο Βύρωνα (1824) και το λόγο «περί ομονοίας» (1825). Το σπουδαιότερο όμως έργο του είναι η συγγραφή της τετράτομης Ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως, η οποία εκδόθηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο το 1856.
Ο Τρικούπης παντρεύτηκε το 1826 την Αικατερίνη Μαυροκορδάτου (Κων/πολη, 1800-Αίγινα, 1871), αδελφή του Αλέξανδρου, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά: τον Χαρίλαο (1832-1896) και τη Σοφία (1838-1916).
Ο Σπυρίδων Τρικούπης πέθανε στην Αθήνα, πλήρης ημερών, το 1873.
Ιστορικό διατήρησης / διαδικασία πρόσκτησης:
Το αρχείο του Σπυρίδωνος Τρικούπη ταξινομήθηκε από την κόρη του Σοφία σε πέντε λευκώματα. Με την από 12 Αυγούστου διαθήκη της η Σοφία Τρικούπη κατέστησε κληρονόμους της τον εξάδελφό της Κωνσταντίνο Θ.Τρικούπη και τον πρώην γραμματέα του αδελφού της Κωνσταντίνο Παπαλουκά από τους οποίους ζήτησε να συμμορφωθούν με τις προφορικές εντολές της για τη φύλαξη των αρχείων του πατέρα της και του αδελφού της και την παράδοσή τους στην έρευνα. Το αρχείο του Σπυρίδωνος Τρικούπη καθώς και το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου του Χαριλάου Τρικούπη πήρε ο Κ.Παπαλουκάς, τα οποία περιήλθαν στα χέρια του μικρανηψιού του, δικηγόρου, Χαρ.Νιανιάρα.
Αγορά από Χάρη Νιανιάρα, 1987 ή 1989 (;).
Περιεχόμενο
Παρουσίαση περιεχομένου:
Το αρχειακό υλικό αποτελείται από αλληλογραφία Ελλήνων και ξένων επιστολογράφων που αναφέρεται: στη δημόσια υπηρεσία του Σπυρίδωνος Τρικούπη -την πολιτική του ιδιότητα ως πληρεξουσίου Μεσολογγίου, τα πολιτικά του αξιώματα επί Καποδίστρια, Αντιβασιλείας, κυβερνήσεως Αλ.Μαυροκορδάτου (1825-1862)-, στην πολιτική σχέση του με τον Αλ.Μαυροκορδάτο (1827-1855) και κυρίως τη διπλωματική του δραστηριότητα στις εξωτερικές υποθέσεις της Ελλάδος ως απεσταλμένου πρεσβευτή στο Λονδίνο (1850-1861).
Ιστορία της Ελληνικής επαναστάσεως - Σπυρίδωνος Τρικούπη ( εκδοσις δευτερα εν ετη 1860 )
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ
«Ο Ποιητής ούτε από τους ουρανούς την κατεβάζει ούτε με τα συνηθισμένα εις την ποίησιν σύμβολα της θεότητος χαρακτηρίζει την Ελευθερία…Η Ελευθερία της Ελλάδος είχε συνενταφιασθεί με τους ήρωές της…Όθεν τους τάφους ανοίγει ο Ποιητής, από τα εκεί θαμμένα κόκκαλα την εβγάζει και όλην Ελληνικήν την παρουσιάζει…» κλπ. Οι λόγοι τούτοι γραφτήκανε από τον Σπυρίδωνα Τρικούπη στην «Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος», όταν έκανε παρουσίαση και κριτική στον Ύμνο στην Ελευθερία του Διονύση Σολωμού, τότε που τυπώθηκε στο Μεσολόγγι, από τον Δημ. Μεσθενέα.[1]
Ήταν ο Σπυρίδων Τρικούπης ο άνθρωπος που έπεισε το Σολωμό να μάθει ελληνικά, να γράψει στα ελληνικά, μιά και ο ιταλικός Παρνασσός είχε πολλούς άλλους να παρουσιάσει. Ο Σολωμός τον άκουσε και έκανε πρώτο δάσκαλό του το μεσολογγίτη λόγιο, που κάθισε μαζί τους μερικούς μήνες στη Ζάκυνθο και τον δίδαξε την ελληνική γλώσσα.. Στη συνάντηση Σολωμού-Τρικούπη φωτίζεται ο νους του δεύτερου και γίνεται προφητικός, καθώς οραματίζεται την Ελευθερία της Ελλάδος.
Ο Σπυρίδων Τρικούπης ήταν λόγιος, ποιητής συγγραφέας,[2]σημαντικός, αλλά και πολιτικός. Ξεκίνησε την σταδιοδρομία του ως υπάλληλος του Αγγλικού Προξενείου Πατρών, όπου είχε την ευκαιρία να γνωριστεί με τον Κάνινγκ και τον Γκίλφορντ. Όταν άρχισε η Επανάσταση του 1821 πήρε ενεργό μέρος στην εκστρατεία της Ηπείρου, το 1822. Πεθαίνοντας ο πατέρας του Ιωάννης Τρικούπης, προεστός του Μεσολογγίου, ο Σπυρίδων εκλέγεται βουλευτής Μεσολογγίου. Ο Καποδίστριας τον διορίζει Γενικό Γραμματέα της Επικράτειας, δηλαδή Πρωθυπουργό (Αίγινα, 23 Ιανουαρίου 1828). Λίγο αργότερα διαφώνησε με τον Κυβερνήτη για την εσωτερική πολιτική. Ο Καποδίστριας ψήφισε νόμο να ψηφίσουνε ετερόχθονες (πρόσφυγες) για να κερδίσει τις εκλογές. Παραιτήθηκε «δια να μη θεωρείται συνένοχος πράξεων εκνόμων». Λόγω της ευρυμάθειάς του ο Καποδίστριας του ζήτησε να παραμείνει στην Κυβέρνηση ως Γραμματέας Εξωτερικών (Υπουργός Εξωτερικών), πράγμα που αποδέχεται. Διαφωνεί όμως πάλι και παραιτείται από το αξίωμά του, καθώς και από πληρεξούσιος του Μεσολογγίου. Η παραίτησή του έγινε όταν ο Καποδίστριας έβγαλε κυβερνητικούς υπαλλήλους να κάνουν προεκλογικό αγώνα για ψηφοθηρία και να εκβιάζουν τους ψηφοφόρους. Ο Σπυρίδων Τρικούπης διαμαρτυρήθηκε, μάταια όμως. Οι διαφωνίες του τον έφεραν σε αντίθεση με τον Καποδίστρια και κατηγορήθηκε ότι είναι εχθρός του, οπότε αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ύδρα, από την οποία γύρισε στη Ναύπλιο το 1838, όταν δολοφονήθηκε ο Κυβερνήτης. Στην Ύδρα είχανε μαζευτεί όλοι οι φιλελεύθεροι και οι δημογέροντες, οι οποίοι διαφωνούσανε με τον Καποδίστρια, Μιαούλης, Μαυροκορδάτος, Πολυζωίδης, Κουντουριώτηδες, Φαρμακίδης κ.ά.
«Ο Σπυρίδων Τρικούπης από τη νεότητά του ίσαμε τα γεράματα υπήρξε πολιτικός, διπλωματικός, ιστορικός και σταδιοδρόμος πολυμέριμνος και απόμεινε σιγαλά μακρυά από το θόρυβο του κόσμου ΠΟΙΗΤΗΣ!».
Ο Σπυρίδων Τρικούπης ήταν, λοιπόν, ποιητής; Ναι, και ποιητής, μάλιστα ικανότατος. Από μαθητής στην Παλαμαϊκή Σχολή του Μεσολογγίου έδειξε το ταλέντο του, και πολλές φορές ανέβηκε στον άμβωνα του Αγίου Παντελεήμονα Μεσολογγίου, όπου μίλησε σε στιγμές οδύνης, πόνου και πίκρας. Στην Πάτρα όπου συνέχισε τις σπουδές του, μίλησε, επίσης, από τον περικαλλή ναό του Αγίου Αντρέα. Φοιτητής στο Παρίσι, είκοσι μόλις χρονών, φλέγεται από το ιερό πυρ της Ελευθερίας και γράφει για τη λευτεριά του Γένους στίχους:
«Ο καιρός, αδελφοί, της Ελευθερίας φτάνει
και το Γένος ημών τας δυνάμεις του λαμβάνει,
Γενναίοι Ρουμελιώται, Μοραϊται και Νησιώται,
Το αίμα των τυράννων χύσετε ποταμηδόν!».
Το 1821, όταν κηρύσσεται η Επανάσταση, ο εικοσάχρονος Τρικούπης εγκαταλείπει τις σπουδές του στο Παρίσι και έρχεται στο Μεσολόγγι, όπου στο πλευρό του πατέρα του, προεστού Ιωάννη Τρικούπη, εργάζεται υπέρ του Αγώνα.
Είναι ποιητής, γράφει σε κάθε περίσταση, είναι ρήτορας, μιλά σε κηδείες (μίλησε στις κηδείες του Βύρωνα, του Καραϊσκάκη, του ΄Αστιγξ κ.ά.) και σε άλλα εθνικά γεγονότα, είναι ιστορικός, γράφει το μνημειώδες τετράτομο βιβλίο «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως», που σύνταξε στο Λονδίνο το 1857, όταν ήταν πρέσβης. Διακατέχεται από μεσολογγιτισμό, που αναδεικνύεται στην ποίησή του, όπως διακρίνεται στο ποίημα «Λίμνη»:
«Εις την Λίμνη κυματούσα μιαν ανέφελη νυχτιά
η πολύπαθη καρδιά μου εποθούσε μοναξιά…».
Το ποίημα αυτό μελοποιήθηκε από τον Φραγκίσκο-Λαμπρινό Δομενεγίνη[3]--> και το τραγουδούσαν στα χρόνια του Όθωνα.
Είναι γνώστης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και με την γνώση του αυτή αναδεικνύεται εκκλησιαστικός υμνογράφος. Στις 27 Δεκεμβρίου 1800 έγινε ένα θαύμα στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα. Ο Σπυρίδων Τρικούπης συνέθεσε την ακολουθία, που εκδόθηκε το 1907,[4]
Η ιστορία του είναι μία ψύχραιμη ιστόρηση των επαναστατικών γεγονότων, που το επισημαίνει σε κριτικό του σημείωμα ο Εμμανουήλ Κόκκινος:[5]
«Ο Τρικούπης συνεκέρασε επιτυχώς εις την ιστορίαν του την κριτικήν δύναμιν του Πολυβίου
με την θαυμασίαν χάριν του Ηροδότου».
Πέθανε σε ηλικία 85 χρονών,[6]στις 12 Φεβρουαρίου 1873. Ο γιος του Χαρίλαος έφτασε στο Μεσολόγγι μία μέρα πριν από το θάνατό του και πρόλαβε να του κλείσει τα μάτια. Στον Σπυρίδωνα Τρικούπη αποδοθήκανε τιμές αντιστράτηγου και μιλήσανε ο Θρασύβουλος Ζαΐμης, στην εκκλησία, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος και ο Θεόδωρος Δεληγιάννης, στο κοιμητήριο.
[1]Με έξοδα του Δημ. Μεσθενέα έγινε η έκδοση του Ύμνου, καθώς και άλλα βιβλία.
[2] Έγραψε την ιστορία του Έθνους.
[3] Οι Δομενεγίνοι ήταν μία παλαιά ζακυνθινή οικογένεια, που καταγότανε από αριστοκρατικές οικογένειες των Βενετών. Συγγενεύανε με το Δόγη Σέλβο Δομενεγίνη και το Μοροζίνη, και είχαν εγκατασταθεί εκεί από το 1183. Ο Φραγκίσκος-Λαμπρινός Δομενεγίνης (1807-1847), ήταν βουλευτής της Ζακύνθου στην Ιόνιο Βουλή. Ασχολιότανε με την ζωγραφική και τη μουσική. Εκτός των άλλων έχει συνθέσει το μελόδραμα «Μάρκος Μπότσαρης». Ήταν από τους πρώτους βουλευτές που κατάθεσε στις 26 Νοεμβρίου 1850, πρόταση Ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα. Για τις ριζοσπαστικές του ιδέες ήρθε σε αντίθεση με την αγγλική διοίκηση.
[4]Βλπ. «Μεσολόγγι, Ιερή Πόλη-Μήτρα της Ελλάδος», Β.Α. Λαμπρόπουλος, έκδοση Ι. Βασδέκη, Αθήνα 2003.
[5] Εφημερίδα «Αιών», 1873).
[6] 1788-1873.
Το παραπάνω κειμενο είναι από το βιβλίο του μακαρος αγωνιστη Β.Α. Λαμπρόπουλου «Το Μεσολόγγι στον Πολιτισμό».
ΒΑΛΒΗΣ (ΖΗΝΟΒΙΟΣ) Ι. ΖΑΦΕΙΡΙΟΣ
Γεννήθηκε στο Μεσολόγγι το 1800. Μαθήτευσε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και αργότερα σπούδασε νομικά στην Πίζα. Την περίοδο τού Όθωνα διορίστηκε εισαγγελέας, αλλά παραιτήθηκε το 1841. Κατόπιν, άσκησε τη δικηγορία και ασχολήθηκε με την πολιτική. Το 1849 διηύθυνε το Υπουργείο των Οικονομικών υπό τους πρωθυπουργούς Κανάρη και Κριεζή. Στις 12 Φεβρουαρίου 1863, ύστερα από πιέσεις τού στρατού, αναλαμβάνει την πρωθυπουργία και ανακοινώνει στη Βουλή την εκλογή τού Γεωργίου Α΄ ως βασιλέα τής Ελλάδας. Στη συνέχεια παραιτείται, αλλά ο νέος μονάρχης θα του αναθέσει και πάλι την πρωθυπουργία στις 14 Απριλίου. Στις 26 Ιουλίου, όμως, παραιτήθηκε οριστικά. Τα τελευταία χρόνια τής ζωής του αποσύρθηκε στο Μεσολόγγι. Πέθανε πάμφτωχος στις 25 Αυγούστου 1872. Οι συμπολίτες του, για να τον τιμήσουν, τον ενταφίασαν στο Ηρώο τής πόλης.
Δημήτριος Βάλβης (πρεσβύτερος)
(1814-1892)
Αδελφός του Ζηνόβιου, δοκίμασε έφηβος ακόμη τα δεινά της πολιορκίας του Μεσολογγίου. Όταν ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του ο θείος του, Σπυρίδων, τον έστειλε να σπουδάσει νομικά στην Ιταλία, όπου ανακηρύχθηκε διδάκτορας. Στη συνέχεια επέστρεψε στην Ελλάδα, διορίστηκε αντιεισαγγελέας και πρόσφερε για πενήντα χρόνια τις πολύτιμες υπηρεσίες του στο δικαστικό κλάδο. Το 1872 ανακηρύχτηκε πρόεδρος του Αρείου Πάγου. Όταν τον Απρίλιο του 1886 παραιτήθηκε η κυβέρνηση του Θ. Δεληγιάννη, ύστερα από παράκληση του βασιλιά Γεωργίου, ο Δ. Βάλβης σχημάτισε υπηρεσιακή κυβέρνηση που έδωσε μετά από λίγες μέρες ψήφο εμπιστοσύνης στον Χ. Τρικούπη. Ο τελευταίος εισηγήθηκε στο βασιλιά την απονομή στον Δ. Βάλβη του Μεγαλόσταυρου του Σωτήρα για τη μακρόχρονη προσφορά του στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.
Ο Ιωάννης Βάλβης ήταν μέλος της Οικογένειας Βάλβη.
Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Βάλβης, και αδελφός του ο Ιωάννης. Λόγω του κατατρεγμού από τον Αλή Πασάαναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του αυτός και ο αδελφός του και να περιπλανηθεί αρκετό χρόνο στην Ιταλία και την Ισπανία. Επέστρεψε στην Ελλάδα πριν της επανάστασης και πέθανε σε μικρή ηλικία.
Επαμεινώνδας Δεληγεώργης
Ο Επαμεινώνδας Δεληγιώργης (1829-1879) ήταν έλληνας πολιτικός που χρημάτισε 6 φορές Πρωθυπουργός της Ελλάδας.
Πρωθυπουργός
από 20-10-1865 έως 04-11-1865
από 13-11-1865 έως 28-11-1865
από 09-07-1870 έως 07-12-1870
από 08-07-1872 έως 08-02-1874
από 26-11-1876 έως 02-12-1876
από 26-02-1877 έως 18-05-1877
Γεννήθηκε στην Τρίπολη και σπούδασε νομικά. Πατέρας του ήταν ο Μήτρος Δεληγεώργης, αγωνιστής και φρούραρχος του Μεσολογγίου. Εκλέχτηκε το 1859 βουλευτής Μεσολογγίου αλλά δύο χρόνια αργότερα φυλακίστηκε από τους Βαυαρούς. Απελευθερώθηκε το 1862 και συνέχισε την πολιτική του σταδιοδρομία. Έγινε Υπουργός επί της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως κατά την Προσωρινή Κυβέρνηση του 1862. Ήταν ιδρυτής και αρχηγός του κόμματος Εθνικό Κομιτάτο, με το οποίο εκλέχτηκε βουλευτής. Το 1865 διετέλεσε πρωθυπουργός ενώ μέχρι τον θάνατο του διετέλεσε υπουργός παιδείας, οικονομικών στην οικουμενική κυβέρνηση Κανάρη και υπουργός εξωτερικών. Συνολικά ο Δεληγιώργης χρημάτισε 6 φορές πρωθυπουργός (1865, 1870,1872, 1876, 1877), ενώ διατηρεί μέχρι και σήμερα τον τίτλο του νεώτερου Έλληνα πρωθυπουργού, καθώς ανέλαβε πρώτη φορά την εξουσία σε ηλικία 36 ετών. Πέθανε στην Αθήνα το 1879.
Ο χαρακτήρας του
Ο Δεληγεώργης ήταν ο πιο μορφωμένος, και συγχρόνως ο δεινότερος ρήτορας πολιτικός της εποχής του. Από μικρή ηλικία ανέβηκε στο ανώτερο αξίωμα της πολιτείας και άσκησε επιρροή με τα προσόντα και την πολιτική αρετή του. Είχε κρίση και νομοθετικό πνεύμα εμβριθέστερο των υπόλοιπων και βαθύτερη συνείδηση των πράξεών του. Ήταν τίμιος και φειδωλός στην διαχείριση, επιμελής στην διοίκηση, και αυστηρός στα πολιτικά εν γένει ήθη. Υπήρξε το είδωλο και εκλήθη ηγέτης της νεωτέρας γενιάς.
Πηγές
• Μιλτιάδης Σεϊζάνης (1879) (in Ελληνικά). Η πολιτική της Ελλάδος και η επανάστασις του 1878 εν Μακεδονία, Ηπείρω και Θεσσαλία. Εν Αθήναις: Εκ του τυπογραφείου της Αθηναΐδος. http://www.archive.org/details/hpolitiktshella00segoog. Ανακτήθηκε την 10 Σεπτεμβρίου 2009.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
• Επαμεινώνδας Δεληεώργης (1880) (in Ελληνικά). Λόγοι Πολιτικοί 1863-1877. Εν Αθήναις: Α. Κορομηλάς και Ν.Δ. Νακη. http://www.archive.org/details/logoipolitikoi00delgoog. Ανακτήθηκε την 21 Σεπτεμβρίου 2009.
Χαρίλαος Τρικούπης
O Χαρίλαος Τρικούπης (11 Ιουλίου 1832- 30 Μαρτίου 1896) ήταν Έλληνας διπλωμάτης, πολιτικός και Πρωθυπουργός. Γεννήθηκε στο Ναύπλιο και καταγόταν απο την ιστορική οικογένεια Τρικούπη του Μεσολογγίου και την οικογένεια Καρατζά της Κωνσταντινούπολης. Ήταν γιος του Σπυρίδωνα Τρικούπη και της Αικατερίνης το γένος Μαυροκορδάτου[1]. Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι. Με το τέλος των σπουδών του χρημάτισε ιδιαίτερος γραμματέας του πατέρα του, πρέσβεως στο Λονδίνο, και ακολούθως το 1856 διορίσθηκε επίσημος γραμματέας της ελληνικής πρεσβείας στο Λονδίνο, ακολουθώντας το διπλωματικό σώμα. Το 1862 εκλέχτηκε πληρεξούσιος της Β΄ Εθνικής Συνέλευσης της ελληνικής παροικίας του Λονδίνου και αποσυρθέντος του πατέρα του ανέλαβε ως επιτετραμμένος της πρεσβείας. Αν και η διπλωματική σταδιοδρομία του υπήρξε βραχεία, εν τούτοις διακρίθηκε για την απαράμιλλη δεξιοτεχνία του, το 1863, κατά τις διαπραγματεύσεις με την αγγλική κυβέρνηση, ως πληρεξούσιος της ελληνικής κυβέρνησης, στη σχετική συνθήκη της παραχώρησης των Ιονίων νήσων στην Ελλάδα.
Απεβίωσε σε ηλικία 64 ετών στις Κάννες και ενταφιάστηκε στην Αθήνα.
•
Πολιτική σταδιοδρομία
Το 1864 παραιτήθηκε απο τη διπλωματική υπηρεσία για να συμμετάσχει στις εκλογές. Το 1865 εκλέχτηκε βουλευτής Μεσολογγίου και το 1866 ανέλαβε τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών στην κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, αλλά στους επόμενους μήνες ήρθε σε διάσταση απόψεων με τον Βασιλιά Γεώργιο Α΄ και απομακρύνθηκε από την κυβέρνηση. Για 4 χρόνια πολιτεύτηκε (1868-1872) ανεξάρτητα από τα κόμματα που υπήρχαν.
Το 1872 ίδρυσε το «Πέμπτο κόμμα», στο οποίο συγκεντρώθηκαν οι πιο φιλελεύθερες και προοδευτικές προσωπικότητες της εποχής. Το 1874 μέσα σε κλίμα αυθαιρεσίας έγραψε στην εφημερίδα Καιροί το άρθρο «Τις πταίει», στο οποίο ουσιαστικά κατηγορεί τον Βασιλιά, γι' αυτό και φυλακίστηκε. Το 1875 πήρε εντολή να σχηματίσει κυβέρνηση από την οποία όμως παραιτήθηκε αφού έχασε στις εκλογές από τον Κουμουνδούρο. Το 1877 ανέλαβε το Υπουργείο Εξωτερικών στην οικουμενική κυβέρνηση Κανάρη. Κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές του 1880, αλλά τον Οκτώβριο του ίδιου έτους παραιτήθηκε. Επανήλθε το Μάρτιο του 1882 στην πρωθυπουργία. Το 1887 κέρδισε τις εκλογές, αλλά έχασε εκείνες του 1890. Η τελευταία περίοδος της πρωθυπουργίας του (1893-1895) έληξε άδοξα. Έμεινε στην ιστορία ως ο πρωθυπουργός της "πτωχεύσεως" και του αποδίδεται η φράση "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" ενώπιον της Βουλής, την οποία, όμως ουδέποτε διετύπωσε, όπως αποδεικνύεται από την ανάγνωση των πρακτικών της Βουλής. [2] Πέραν αυτού, από τη μελέτη των στοιχείων προκύπτει ότι η "πτώχευσις" θα είχε αποφευχθεί, αν ο βασιλιάς Γεώργιος Α αποδεχόταν τους χειρισμούς του Χαρίλαου Τρικούπη για την σύναψη νέου δανείου για την αντιμετώπιση του χρέους. Ο Γεώργιος δεν δέχτηκε την πρόταση του Τρικούπη να κυρωθεί η σύμβαση του δανείου - όπως προέβλεπε σχετικός Νόμος - και η σύσταση "Ταμείου Δανείου" με βασιλικό διάταγμα και αντιπρότεινε να δώσει η Βουλή ειδική εξουσιοδότηση. Πιεζόμενος από τον Τρικούπη ζήτησε προθεσμία 48 ωρών "για να σκεφτεί". Στο διάστημα αυτό με κρυπτογραφικό τηλεγράφημα που εστάλη στο Λονδίνο από τα Ανάκτορα δινόταν η εντολή να πουλήσουν στο χρηματιστήριο πολλών εκατομμυρίων ομολογίες ελληνικών δανείων, που οι τιμές τους ανέβαιναν καθημερινά εν όψει του νέου δανείου. Το ανακτορικό παιχνίδι οδήγησε αμέσως τον Τρικούπη σε παραίτηση και τη χώρα, ύστερα από λίγο, στην πτώχευση.[3] Στις εκλογές του 1895 απέτυχε[4] να εκλεγεί βουλευτής με αποτέλεσμα να αυτοεξοριστεί στις Κάννες της Γαλλίας. Το 1896, λίγο πριν πεθάνει, τέθηκε χωρίς την θέλησή του υποψήφιος στις αναπληρωματικές εκλογές στην επαρχία Βάλτου και εκλέχτηκε πανηγυρικά.
[Επεξεργασία] Έργο
Το άγαλμα του Χαρίλαου Τρικούπη στην Παλιά Βουλή. Αναγράφεται η ρήση "Η Ελλάς θέλη να ζήση και θα ζήση".
Τον Οκτώβριο του 1867 ως υπουργός Εξωτερικών υπέγραψε σύμφωνο αμυντικής συνεργασίας με τον ηγεμόνα Μιχαήλ της Σερβίας.
Τον Μάρτιο του 1880 με πρότασή του καταργήθηκε ο φόρος της δεκάτης στα δημητριακά προϊόντα και αντικαταστάθηκε με τον φόρο επί των αροτριώντων κτηνών. Επίσης μείωσε τη στρατιωτική θητεία σε ένα έτος αντί τριών που ήταν μέχρι τότε.
Με την κυβέρνηση που συγκρότησε τον Μάρτιο του 1882 αναδιοργάνωσε την αστυνομία, την αγροφυλακή και τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Θέσπισε νόμους για προσόντα, μονιμότητα και προαγωγή δημοσίων υπαλλήλων. Αποφάσισε την αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδας και τη δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το 1882 υπήρχαν σε λειτουργία μόνο 9 περίπου χιλιόμετρα σιδηροδρομικής γραμμής που συνέδεαν την Αθήνα (Θησείο) με το επίνειό της, τον Πειραιά, το 1893 λειτουργούσαν 914 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών και άλλα 490 ήταν υπό κατασκευή. Για τη χρηματοδότηση των έργων πήρε δύο μεγάλα δάνεια και επέβαλε φορολογία στον καπνό και το κρασί. Η διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου επετεύχθη χάρη στον Τρικούπη, ο οποίος και την εγκαινίασε το 1893. Επίσης έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη της παιδείας.
Στην επόμενη διακυβέρνησή του (1886-1890) μείωσε τον αριθμό των βουλευτών από 240 σε 150 (το κατώτατο όριο που προέβλεπε τότε το Σύνταγμα) και επίσης ενίσχυσε το Βασιλικό Ναυτικό με παραγγελία τριών μεγάλων πλοίων, των θωρηκτών Ύδρα, Σπέτσαι και Ψαρά, για τη χρηματοδότηση των οποίων αναγκάστηκε να πάρει και άλλο ένα δάνειο. Επέβαλε και φόρο επί των οικοδομών.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης επιδίωξε έναν ιδιαίτερα αισιόδοξο εκσυχρονισμό, ο οποίος παρουσίασε πάντως προβλήματα καθώς οι αλλαγές δε βρήκαν πρόσφορο έδαφος λόγω της προβληματικής ελληνικής οικονομίας και του συντηρητικού πνεύματος της εποχής. Χαρακτηριστικός πολιτικάντης αντίπαλος στην εποχή του ήταν ο Τσελεπίτσαρης που διοργάνωνε πορείες με εναντίον του Τρικούπη συνθήματα.
Χαρακτηριστικό της προοδευτικότητάς του είναι το παράτολμο, για την εποχή του, όραμά του για τη ζεύξη του στενού Ρίου-Αντιρρίου, ιδέα που υλοποιήθηκε πάνω από έναν αιώνα αργότερα, το 2004, με την κατασκευή της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου, στην οποία δόθηκε το όνομά του στις 25 Μαΐου 2007.
Γενικότερα, η δράση του Χαρίλαου Τρικούπη στην Ελλάδα, θεωρείται ως μία από τις πιο καθοριστικές για τη μετάβαση της χώρας στον 20ο αιώνα. Το έργο του προκάλεσε πολλές φορές διχογνωμίες και αντιδράσεις την εποχή εκείνη, όμως τα αποτελέσματά του σε πολλές περιπτώσεις είναι ορατά ακόμα και στη σύγχρονη και μεταγενέστερη Ελλάδα.
Συνοψίζοντας, ο Χαρίλαος Τρικούπης υλοποίησε πολλά έργα στη χώρα με στόχο τον εκσυγχρονισμό της και γι' αυτό αποτελεί αναμφίβολα έναν από τους μεγαλύτερους πολιτικούς που πέρασαν από αυτή.
Βιβλιογραφία και πηγές πληροφόρησης
Ο Χαρίλαος Τρικούπης στο βήμα της Βουλής
• 29ΔΥΤΙΚΑ - Χαρίλαος Τρικούπης (Η πρώτη έκδοση του άρθρου βασίστηκε σε κείμενο από τον ιστοχώρο www.29dytika.gr.)
• Richard Clogg, Σύντομη ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα 1999
• Αικατερίνη Φλεριανού, Χαρίλαος Τρικούπης: Η ζωή και το έργο του, Βουλή των Ελλήνων, Αθήνα 1999
Παραπομπές και σημειώσεις
1. ↑ Αδερφή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου
2. ↑ Αικατερίνη Φλεριανού, Χαρίλαος Τρικούπης: Η ζωή και το έργο του, σ. 25
3. ↑ Αικατερίνη Φλεριανού, Χαρίλαος Τρικούπης: Η ζωή και το έργο του, σ. 25
4. ↑ Στις εκλογές της 16ης Απριλίου του 1895 εκλέχτηκε ο εντελώς άγνωστος αντίπαλος του Γουλιμής με διαφορά τεσσάρων ψήφων!
ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ. Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ.
Αφιέρωμα.
Του εκδότου του www.Apodimos.com Ξενοφώντα Φαφούτη
Ενημερώνουμε όλους τους Έλληνες και τους Απόδημους αδελφούς μας και τους θυμίζουμε ότι πριν χρόνια η Ελλάδα και λαός της ξύπνησε μετά από στρατιωτική δικτατορία έχοντας εντελώς χάσει την ορθή έννοια της ελευθερίας, της εννοίας νόμος, σύνταγμα, κρατική λειτουργία, κ.λπ. . Όμως σήμερα γίνονται κινήσεις απολιτικοποίησης του ελληνικού λαού, προερχόμενες από διάφορους κύκλους, π.χ. χρησιμοποιώντας βασικά τα ΜΜΕ και την Ελληνική Τηλεόραση (σε επόμενο άρθρο μας θα αναφερθούμε για αυτό). Σ’ αυτό το αφιέρωμα μας για τον Χαρίλαο Τρικούπη, θα παρουσιάσουμε σε όλους τους Έλληνες και Απόδημους αδελφούς μας, πολλά στοιχεία για την προσωπικότητα του, το έργο του και τις μεταρρυθμίσεις που έχει πραγματοποιήσει διότι το Apodimos.com δεν συμφωνεί για την απολιτικοποίηση που επιχειρείτε, διότι η παρουσίαση στοιχείων κλείνει τα στόματα των αντιθέτων μια και παρουσίαση ιστορικών στοιχείων για τους πολιτικούς άνδρες που έχουν διαπρέψει στην πρόσφατη ιστορία με σκοπό τα έχουν υπόψη τους οι επισκέπτες-αναγνώστες μας, διότι όλοι οι πολιτικοί δεν είναι ίδιοι.
Και θα τους ενθυμίσουμε για το ξεκίνημα της αρθογραφίας μας και τους λέμε ότι, ο Γκαίτε παρατηρώντας ότι η Ελλάδα θα ήθελε έναν στρατιωτικό για Κυβερνήτη απ’ ο,τι έναν διπλωμάτη «Καμιά μοίρα δεν θάταν χειρότερη από αυτής του Ι. Καποδίστρια» αναφερόμενος για τον Ιωάννη Καποδιστρία ενώ παρουσιάζοντας ορισμένα στοιχεία για αυτόν τον άξιο κυβερνήτη τους λέμε ότι ο Κυβερνήτης εργαζόταν από το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα, η λιτότητα του φαγητού του ήταν παροιμιώδης και αφιλοκέρδειά του ήταν μοναδική. Και θα προτρέψουμε τους επισκέπτες-αναγνώστες μας, να μελετήσουν το 103 άρθρο μας http://www.apodimos.com/arthra/index_gen103.htm με τίτλο «ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ (1776-1831μ.χ) o ΠΡΩΤΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ της ΕΛΛΑΔΟΣ».
Το Portal του Apodimos.com λοιπόν συνεχίζοντας την ενημέρωση για τους άξιους πολιτικούς που περάσανε από την χώρα μας και θα παρουσιάσει στους επισκέπτες-αναγνώστες του την Ιστορική Προσωπικότητα του πρώτου Χαρίλαου Τρικούπη.
Το γραφείο του Χ. Τρικούπη. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα
Χαρίλαος Τρικούπης, ο πολιτικός των Μεγάλων Μεταρρυθμίσεων
Ο Χαρίλαος Τρικούπης γεννήθηκε στο Ναύπλιο στις 11 Ιουλίου 1832 και ήταν γιος του πολιτικού και ιστορικού Σπυρίδωνα Τρικούπη και της Αικατερίνης Μαυροκορδάτου, αδελφής του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και απεβίωσε στις 30 Μαρτίου 1896. Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα στο Ναύπλιο και στη συνέχεια φοίτησε στο Γυμνάσιο της Αθήνας. Μετά την τριετή φοίτησή του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, μετέβη στο Παρίσι, όπου συμπλήρωσε τις σπουδές του και αναγορεύθηκε διδάκτωρ Νομικής.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης υπήρξε η κορυφαία πολιτική προσωπικότητα του 19ου αιώνα και από τους σημαντικότερους πολιτικούς της νεότερης Ελλάδας. Διετέλεσε επτά φορές πρωθυπουργός και συνέδεσε το όνομά του με την προσπάθεια εκσυγχρονισμού της χώρας.
Ο Τρικούπης υπηρέτησε στο Διπλωματικό Σώμα από το 1853 έως το 1864. Αρχικά στην Πρεσβεία του Λονδίνου, στην οποία επικεφαλής ήταν ο πατέρας του. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Μεγάλη Βρετανία έλαβε πολύτιμα μαθήματα για τον τρόπο λειτουργίας του πολιτικού συστήματος της, τα οποία του φάνηκαν ιδιαιτέρως χρήσιμα, όταν αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική.
Έχοντας ζήσει πολλά χρόνια της νεότητάς του στο Λονδίνο, επηρεάστηκε τόσο από την αγγλική πολιτική όσο και από τον βρετανικό τρόπο ζωής και τη βρετανική ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση. Χαρακτηριστική είναι η διήγηση της αδελφής του Σοφίας για τον θάνατο της μητέρας τους, που πνίγηκε στην Αίγινα. Βλέποντας την η νεαρή Σοφία έβγαλε μια σπαρακτική κραυγή που παρέλυσε τους πάντες και σταμάτησε μόνο κάτω από το επιτακτικό βλέμμα του Χαρίλαου. Το ίδιο βράδυ, μόλις βρέθηκαν μόνοι, εμβρόντητη τον άκουσε να της λέει ότι δεν περίμενε ποτέ από εκείνη παρόμοια συμπεριφορά και της είπε «Εις τοιαύτας στιγμάς δεν σκέπτεταί τις περί εαυτού, αλλά περί του τι οφείλει να πράξη».
Ο Χαρίλαος Τρικούπης το 1863 ήταν επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας, που διαπραγματεύτηκε τη συνθήκη προσάρτησης των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα, η οποία υπογράφηκε στις 16 Μαρτίου 1864.
Ο Τρικούπης άρχισε να ασχολείτο με στην πολιτική το 1862, όταν εξελέγη πληρεξούσιος της ελληνικής παροικίας του Μάντσεστερ στη Συντακτική Συνέλευση. Το 1865 εξελέγη βουλευτής Μεσολογγίου υπό τη σκέπη του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, ο οποίος όταν κλήθηκε να σχηματίσει κυβέρνηση στις 18 Δεκεμβρίου, ενώ Τρικούπης ήταν μόλις 33 ετών, του εμπιστεύθηκε το κρίσιμο Υπουργείο Εξωτερικών, σε μια δύσκολη περίοδο, καθώς είχε ξεσπάσει η Κρητική Επανάσταση. Από τις πρώτες μέρες του στην κυβέρνηση φρόντισε να αποκαταστήσει το κύρος του κράτους απέναντι στους ξένους. Ως νέος Υπουργός Εξωτερικών δεν επισκέφθηκε πρώτος τους ξένους πρεσβευτές στην Αθήνα, αλλά απαίτησε να τον επισκεφθούν αυτοί πρώτοι. Έτσι διαμόρφωσε μία εθιμοτυπία, που ισχύει απαρέγκλιτα μέχρι σήμερα. Η κυβέρνηση Κουμουνδούρου δεν μακροημέρευσε και κατέρρευσε λόγω του Κρητικού Ζητήματος.
Ο Τρικούπης αποφάσισε να μην συμμετάσχει σε άλλη κυβέρνηση και να επικεντρώσει τις προσπάθειές του στη δημιουργία ενός νέου κόμματος. Θα το ονομάσει «Πέμπτο Κόμμα» και θα είναι το πρώτο κόμμα που ηγείτο στην ελληνική πολιτική ιστορία. Μέσω του δικομματισμού ο νέος πολιτικός σχηματισμός πρεσβεύει τον αστικό εκσυγχρονισμό της χώρας.
Μετά την αποτυχία του στις εκλογές του 1874 (23 Ιουνίου) και την έκταση των ακροτήτων του Δημητρίου Βούλγαρη δημοσιεύει το περίφημο άρθρο του «Τις Πταίει;» στην εφημερίδα «Οι Καιροί» (29 Ιουνίου 1874). Όπου ο Τρικούπης στηλιτεύει τις βασιλικές ραδιουργίες και κατηγορεί τον Γεώργιο Α' για τον τρόπο που ασκεί τις εξουσίες του, παρακάμπτοντας το κοινοβούλιο, με τον διορισμό Υπουργών από τη μειοψηφία.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης προτείνει στον ανώτατο άρχοντα να διορίζει ως πρωθυπουργό τον αρχηγό του πλειοψηφούντος κόμματος, που θα έχει τη στήριξη της Βουλής. Είναι η λεγόμενη «αρχή της δεδηλωμένης», που θα επιβληθεί από τον Τρικούπη ένα χρόνο αργότερα και η οποία θα περιβληθεί με συνταγματική ισχύ το 1927. Το άρθρο θα προκαλέσει αντιδράσεις, ο Τρικούπης θα προφυλακισθεί για ένα 24ωρο, αλλά θα γίνει γνωστός στο Πανελλήνιο.
Η προσωπικότητα του Χαρίλαου Τρικούπη
Όλοι συμφωνούν στον ισχυρό χαρακτήρα του, στην εντιμότητά του, στην ατσαλένια θέλησή του, στη φοβερή αντοχή του, στην εργατικότητα και στη φιλομάθειά του. Ο Χαρίλαος Τρικούπης ήταν συστηματικός και οργανωμένος από τη φύση του, δεν έχανε πολύτιμο χρόνο ψάχνοντας. Ταξινομούσε μόνος του όλα τα χαρτιά του σε φακέλους και τα φύλαγε προσεκτικά στα συρτάρια του και τα τοποθετούσε σε ένα ντουλάπι με πολλές θυρίδες, που είχε σχεδιάσει μόνος του. Το γραφείο του επάνω το ήθελε καθαρό και τακτοποιημένο, χωρίς όγκους χαρτιών. Και ό,τι χρειαζόταν το εύρισκε αμέσως.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης από μικρός συνήθιζε να ξενυχτά διαβάζοντας, αναγκασμένος να χαμηλώνει τη λάμπα του όταν άκουγε τα βήματα των γονιών του που φώναζαν και να τη δυναμώνει πάλι όταν απομακρύνονταν. Μεγάλος ξενυχτούσε δουλεύοντας. Το φως στο γραφείο του, έλεγαν, δεν έσβηνε ποτέ. Ο Συγγρός μονολογούσε «Πού θα ευρεθή ένας σαν τον Τρικούπην, , να μην έχη ώρας ύπνου, ώρας αναπαύσεως, καλέ να μη κοιμάται σας λέω...»
.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης γελούσε συχνά και το γέλιο του ήταν ζεστό και ηχηρό. Ο ξάδελφός του Νικόλαος Μαυροκορδάτος τον περιγράφει στα νεανικά του χρόνια καλό και ζωηρό. Αργότερα, διαβάζοντας τις εφημερίδες της εποχής, διαπιστώνουμε ότι δεν έλειπε από κανένα χορό και γράφανε ότι μάλιστα διασκέδαζε ιδιαίτερα αστειευόμενος με τις κυρίες, που κυριολεκτικά τον πολιορκούσαν, και χορεύοντας. Και αν δεν πήγε σε κάποιο χορό του Συγγρού, αυτό έδειχνε απλώς και μόνο την αποδοκιμασία του που ο Συγγρός τις περασμένες μέρες δεν τάχθηκε μαζί του στη Βουλή.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης δεχόταν τους φίλους του πάντοτε όρθιος, κρατώντας τα χέρια πίσω από την πλάτη του. Απέφευγε, έλεγαν, τις πολλές χειραψίες. Όταν όμως έδινε το χέρι του, η χειραψία ήταν πολύ θερμή. Έτσι, χωρίς εναγκαλισμούς, αποχαιρέτησε και την αδελφή του, όταν έφυγε για το τελευταίο του ταξίδι στην Ευρώπη, μετά τη μεγάλη του εκλογική ήττα.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης με το να είναι απορροφημένος από την πολιτική, δεν παντρεύθηκε ποτέ. Στη δεκαετία όμως του 1880, όταν είχε πια συμπληρώσει τα 50 του χρόνια, φαίνεται ότι ερωτεύθηκε την 25χρονη ωραία βαρόνη φον Τράουτενμπεργκ, τη σύζυγο του αυστριακού πρεσβευτή, και ο τρυφερός αυτός δεσμός (που πιθανώς να ήταν και μόνο πλατωνικός) κράτησε ως τον θάνατό του. Δεν είναι τυχαίο ότι το ζεύγος φον Τράουτενμπεργκ βρισκόταν δίπλα του στις Κάννες τις τελευταίες στιγμές του, ότι η βαρόνη ήταν εκείνη που συνεννοείτο με τον γιατρό και ότι στη βαρόνη ανέθεσε ο Τρικούπης να κάψει ορισμένα χαρτιά του λίγο προτού πεθάνει. Ούτε είναι τυχαίο ότι στα δύο - τρία γράμματά του προς τη βαρόνη που σώζονται η αδελφή του Σοφία φρόντισε να κόψει με το ψαλίδι οποιαδήποτε προσωπική αναφορά και να σβήσει επιμελέστατα το όνομά της, όπου ήταν γραμμένο, πράγμα που δεν έχει κάνει σε κανένα άλλο έγγραφό του.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης σαν Πρωθυπουργός
Στις 27 Απριλίου 1875, ο Χαρίλαος Τρικούπης γίνεται για πρώτη φορά πρωθυπουργός. Τα επόμενα 20 χρόνια θα είναι ο κυρίαρχος στο πολιτικό σκηνικό, εκπροσωπώντας την ανερχόμενη αστική τάξη. Μεγάλοι του αντίπαλοι ήταν αρχικά ο πολιτικός του Αλέξανδρος Κουμουνδούρος και στη συνέχεια ο «λαϊκιστής» Θεόδωρος Δηλιγιάννης, που εκπροσωπούσαν τα «παλιά τζάκια». Ο Χαρίλαος Τρικούπης θα παραμείνει στο τιμόνι της χώρας για περίπου 11 χρόνια, γεγονός που τον καθιστά έναν από τους μακροβιότερους πρωθυπουργούς της Ελλάδας.
Κατά τη διάρκεια της εξουσίας του θα θέσει σε εφαρμογή ένα ευρύ μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα στους τομείς της γεωργίας, της φορολογίας και της άμυνας, καθώς και ένα πολυδάπανο πρόγραμμα έργων υποδομής, το οποίο, μεταξύ άλλων περιελάμβανε, τη δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου και τη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου. Στα σχέδιά του Τρικούπη περιλαμβανόταν επίσης η ζεύξη Ρίου - Αντιρρίου, ένα έργο που υλοποιήθηκε το 2004.
Στο πολιτικό σκηνικό οι μεταρρυθμίσεις του Τρικούπη, έβαλαν τα θεμέλια για το δικομματικό σύστημα, ενισχύθηκε ο κοινοβουλευτισμός και σταθεροποιήθηκε το εκλογικό σύστημα των ευρέων εκλογικών περιφερειών. Η ίδια περίοδος σημαδεύεται από μια αλλαγή που συντελείται σταδιακά στις κοινωνικές και οικονομικές δομές της χώρας. Παρατηρείται μια αύξηση της αστικοποίησης, μια εμπορευματοποίηση της αγροτικής παραγωγής μέσω εξαγωγών της σταφίδας και εμφάνιση νέων κοινωνικών στρωμάτων, με την σταδιακή εκβιομηχάνιση της χώρας. Η Αθήνα από 36.000 κατοίκους που είχε το 1853, φτάνει στις 149.000 το 1889. Την εποχή αυτή όπου ο Τρικούπης διοικούσε υπήρχε η εμφάνιση μικρής στην αρχή αλλά ισχυρής αστικής τάξης σε συνδυασμό με την εμφάνιση μιας νέας χρηματιστηριακής ολιγαρχίας, πλούσιων κυρίως Ελλήνων της διασποράς, με σημαντική επιρροή και δύναμη που υπερκέραζε τις εσωτερικές οικονομικές δυνάμεις κυριάρχησε σε όλο τον ελληνικό χώρο.
Την εποχή τα σύνορα του ελληνικού κράτους εκτείνονταν τότε μέχρι τον Όλυμπο η Ελλάδα της «Μελούνας», ενώ μια σειρά εθνικών ζητημάτων ήταν εκκρεμή, όπως το Κρητικό και το Μακεδονικό Ζήτημα. Ο Δ. Βικέλας ευπατρίδης, λόγιος και πολιτισμικός πρέσβης των Ελλήνων στην Ευρώπη έβλεπε τη διεξαγωγή των Αγώνων ως μέσο εθνικής αναγέννησης του ελληνισμού ώστε να αποκτήσει την αυτοπεποίθησή του και να την εδραιώσει όσο γίνεται καλύτερα. Μετά την απόφαση του συνεδρίου για την τέλεση των Αγώνων στην Αθήνα, ο Βικέλας θα γράψει μεταξύ άλλων στο τηλεγράφημά του προς το Φωκιανό ότι «..Οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα είναι σύνδεσμος νέος μεταξύ της Ελλάδας και της Ευρώπης». ΄Ένα χρόνο μετά το 1895 σε ομιλία του στο Σύνδεσμο Ελλήνων Φοιτητών του Παρισιού έλεγε ότι «..ευρέθη ευκαιρία δια την κατάταξιν ημών στην ευρωπαϊκή ολομέλεια». Αναμφισβήτητα για το Βικέλα οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν ένα μέσο ανάπτυξης της χώρας.
Η πρωτόγονη οικονομία της εποχής του δεν θα αντέξει το φιλόδοξο πρόγραμμα του Τρικούπη. Ο ίδιος θα προκαλέσει μεγάλη δυσαρέσκεια στο λαό, λόγω της φορολογικής του πολιτικής. «Φορομπήκτης» και «Πετρέλαιος» ήταν δύο από τα προσωνύμια που τον ονόμαζε ο Τύπος. Τελικά, η χώρα μας, δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει τα δυσβάστακτα χρέη της. Η Βουλή κηρύσσει χρεοστάσιο το 1893 και ο Τρικούπης, συνοψίζοντας το οικονομικό δράμα της Ελλάδας, αναφωνεί στις 10 Δεκεμβρίου: «Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν!». Τα επόμενα χρόνια η χώρα θα τεθεί υπό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο, με τα γνωστά μονοπώλια στο οινόπνευμα, τα σπίρτα κ.λ.π, οι επιπτώσεις του οποίου θα φθάσουν μέχρι την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ.
Στις εξωτερικές του σχέσεις το ελληνικό κράτος βρίσκεται αντιμέτωπο με τις επιθυμίες και πολιτικές των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας στο χώρο της Βαλκανικής και των σχέσεών τους με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η περίοδος αυτή σχετίζεται με τις μεγάλες αλλαγές που γίνονται στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, μιας και το Ανατολικό Ζήτημα που είναι ο διαμελισμός που άρχιζε της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οι νέες ισορροπίες των Μεγάλων Δυνάμεων στην περιοχή. Είχαν ήδη προηγηθεί η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (1878) με τη δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας, η προσάρτηση της Κύπρου την ίδια χρονιά στην Αγγλία, και η συνθήκη του Βερολίνου του 1878, που οδήγησε τρία χρόνια μετά με τη διάσκεψη της Κων/πόλεως στην παραχώρηση στην Ελλάδα της Θεσσαλίας και μέρος της Ηπείρου μέχρι την Άρτα. Μέσα σ΄ αυτό το διεθνές/ ευρωπαϊκό πλαίσιο της εποχής, η πλάστιγγα για την πολιτική Τρικούπη έγερνε με το μέρος της Αγγλίας μιας και οι άλλες δύο δυνάμεις Ρωσία και Γαλλία δεν μπορούσαν να επηρεάσουν αποφασιστικά τις αλλαγές στην Ανατολική Μεσόγειο όπως η Αγγλία.
Το τέλος του Χαρίλαου Τρικούπη σαν πολιτικός και σαν άνθρωπος
Στις εκλογές της 16ης Απριλίου 1895 το κόμμα του παθαίνει πανωλεθρία και ο ίδιος αποτυγχάνει να εκλεγεί βουλευτής Μεσολογγίου. Χάνει την έδρα για τέσσερις ψήφους από τον άσημο Γουλιμή. Αποχωρεί από την πολιτική γεμάτος πίκρα, με την κλασσική φράση «Ανθ' ημών Γουλιμής… Καληνύχτα σας!».
Στη συνέχεια αναχωρεί για ένα ταξίδι στην Ευρώπη, αλλά η απουσία του από τα πολιτικά πράγματα καθίσταται εμφανής.
Οι πολιτικοί του φίλοι τον εκθέτουν υποψήφιο για την αναπληρωματική εκλογή της επαρχίας Βάλτου (επαρχία και σήμερα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας), χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει. Εκλέγεται σχεδόν παμψηφεί στις 17 Μαρτίου 1896, αλλά πέντε μέρες αργότερα η Αθήνα μαθαίνει εμβρόντητη ότι ασθενεί βαρέως στις Κάννες.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης άφησε την τελευταία του πνοή στο γαλλικό θέρετρο στις 30 Μαρτίου 1896, την ώρα που η ελληνική πρωτεύουσα φιλοξενούσε τους Α' Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο Χαρίλαος Τρικούπης εξέπνεε , εκτός πρωθυπουργίας, την ίδια ώρα που ο Σπύρος Λούης έμπαινε ασθμαίνοντας νικητής πλέον στο Ολυμπιακό Στάδιο. Αυτό που ξεφεύγει συνήθως από την ιστορική μας μνήμη είναι ότι η «έτοιμη Ελλάδα» για τους Ολυμπιακούς της Αθήνας του 1896, ήταν ένα προϊόν των επιλογών του Τρικούπη, όπως και αυτή η Γέφυρα που εγκαινιάστηκε την παραμονή των Ολυμπιακών της Αθήνας του 2004. Οι «TIMES» του Λονδίνου στο μεταθανατιο βιογραφικό κατευόδιο που του αφιέρωσαν έγραφαν «Επιθυμία του ήταν να κάνει την Ελλάδα, μία πολιτισμένη δύναμη με τη σύγχρονη έννοια του όρου».
Η σορός του έφτασε στον Πειραιά στις 9 Απριλίου και εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στο ναό της Ζωοδόχου Πηγής. Ενταφιάστηκε στον οικογενειακό τάφο των Τρικούπηδων στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών χωρίς επισημότητες όπως το είχε ζητήσει.
Αυτά τα λίγα από το Portal του Apodimos.com για να γνωρίζουν όλοι Έλληνες και οι Απόδημοι αδελφοί μας ότι υπήρχαν και υπάρχουν άξιοι πολιτικοί και σήμερα οι οποίοι θα δώσουν τον αγώνα τους για το εθνικό πρόβλημα που παρουσιάζεται στην απολιτικοποίηση των Ελλήνων.
πηγές
Βικιπαιδεία
Apodimos.com
argolikivivliothiki.gr
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου